โครงการจัดการน้ำอำเภอเกาะสมุยแบบบรูณาการและยั่งยืน

ความเป็นมาของโครงการ
          แม้ว่าประเทศไทยจะมีน้ำอุดมสมบูรณ์แต่ปัญหาเรื่องน้ำกลับทวีความรุนแรงขึ้นอย่างรวดเร็วถ้าไม่ได้รับการแก้ไข จะส่งผลกระทบทั้งด้านเศรษฐกิจสังคมและความมั่นคงอย่างมากปัญหาดังกล่าวเกิดจากหลายสาเหตุเช่น การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ(ClimateChange)และสภาวะโลกร้อน(GlobalWarming) แต่สาเหตุที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือ การขาดต้นแบบการบริหารจัดการน้ำที่ดีซึ่งที่ผ่านมส่วนใหญ่จะแก้ไขปัญหาโดยพึ่งพาทรัพยากรภายนอกชุมชนโดยภาครัฐในขณะที่ท้องถิ่นและภาคเอกชนมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาค่อนข้างน้อย ทำให้การแก้ไขปัญหาเกิดความล่าช้าและไม่ยั่งยืนและอำเภอเกาะสมุยจังหวัดสุราษฎร์ธานี มีสภาพปัญหาและศักยภาพสอดคล้องกับสถานการณ์ข้างต้น จึงเห็นสมควรที่จะจัดทำโครงการจัดการน้ำเกาะสมุยแบบบูรณาการและยั่งยืนขึ้น
          จากสภาพพื้นที่โครงการอำเภอเกาะสมุย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุราษฎร์ธานี มีการปกครองเป็นเทศบาลตำบล คือ เทศบาลตำบลเกาะสมุยโดยขอบเขตการปกครองครอบคลุม 7 ตำบล หรือทั้งอำเภอของเกาะสมุย เนื่องด้วยเศรษฐกิจของอำเภอเกาะสมุยขึ้นอยู่กับการท่องเที่ยว การบริการและการเกษตร โดยภาคการท่องเที่ยวทำรายได้ให้กับเกาะสมุยสูงสุด ประมาณ 9,000-12,000 ล้านบาท/ปี จากจำนวนนักท่องเที่ยวเฉลี่ย 1,000,000 คนต่อปี
          โดยภาคการเกษตร มีพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ ประกอบด้วย ไม้ยืนต้นและไม้ผล มีพื้นที่เพาะปลูก 108,131 ไร่ โดยไม้ยืนต้น ได้แก่ ยางพารา ไม้ผลที่มีการเพาะปลูกค่อนข้างมาก ได้แก่ มะพร้าว พื้นที่เพาะปลูก 89,250 ไร่ ทุเรียน พื้นที่ปลูก 11,037 ไร่ และลางสาด พื้นที่ปลูก 5,735 ไร่ ส่วนการเกษตรในด้านอื่นๆ อาทิ การประมง การเพาะปลูกเลี้ยงสัตว์น้ำ และการเลี้ยงสัตว์ เป็นกิจกรรมที่มีขนาดค่อนข้างเล็ก
           การพาณิชยกรรมและบริการบนเกาะสมุยส่วนใหญ่ประกอบด้วยร้านค้าปลีก โรงแรม ร้านอาหาร และกิจกรรมบริการต่างๆ ที่เกี่ยวกับการท่องเที่ยว จำนวน 3,692 แห่ง ภาคอุตสาหกรรม 43 แห่ง เป็นอุตสาหกรรมขนาดเล็ก และใช้เงินลงทุนไม่มากนัก
          สภาพการใช้น้ำของเกาะสมุยในปัจจุบัน เนื่องจากไม่มีแหล่งเก็บกักน้ำขนาดใหญ่ที่สามารถเก็บกักน้ำได้มากเพียงพอ สำหรับการใช้การในหน้าแล้ง มีเพียงแหล่งน้ำธรรมชาติไว้สำหรับกักเก็บ ได้แก่
          1)    พรุกระจูดเก่า    กักเก็บน้ำได้     350,000  ลบ.ม.
          2)    พรุกระจูดใหม่   กักเก็บน้ำได้     540,000  ลบ.ม.
          3)    พรุหน้าเมือง    กักเก็บน้ำได้     800,000  ลบ.ม.
          4)    พรุเฉวง           กักเก็บน้ำได้  1,600,000  ลบ.ม.
          ในช่วงหน้าแล้งจึงประสบปัญหาขาดแคลนน้ำจืดเพื่อใช้อุปโภคบริโภค โดยข้อมูลของการให้บริการระบบประปา พบว่า ในช่วงฤดูแล้งประสบปัญหาน้ำต้นทุนขาดแคลนเพื่อผลิตน้ำประปา เกิดผลกระทบกับผู้ใช้น้ำประมาณร้อยละ 30 ของผู้ใช้น้ำทั้งหมดรวมทั้งยังมีครัวเรือนที่ระบบประปายังเข้าไม่ถึงอีกร้อยละ25ของครัวเรือนทั้งหมด โดยใช้น้ำจากแหล่งน้ำบ่อตื้นและน้ำบาดาลการขาดแคลนน้ำ เพื่อผลิตน้ำประปาจะเกิดขึ้นในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคมเป็นระยะเวลา4เดือน คิดเป็นปริมาณน้ำที่ขาดแคลนโดยประมาณ 4,000 ลบ.ม/วัน การศึกษาความต้องการในปัจจุบันและในอนาคต พบว่า ความต้องการน้ำในปัจจุบันอยู่ที่ 20,219 ลบ.ม/วัน จะเพิ่มเป็น 23,070 ลบ.ม/วัน ในปี พ.ศ.2557 และ 34,920 ลบ.ม/วันในปีพ.ศ.2567

เป้าหมายหลักคือ
          เพื่อให้เกาะสมุยมีน้ำเพียงพอต่อการบริโภคและอุปโภคอย่างเพียงพอตลอดปี และการแก้ไขปัญหาภัยน้ำท่วมให้บรรเทาลงเข้าสู่สภาวะปกติ

วัตถุประสงค์โครงการ
          การดำเนินการงานในลักษณะที่รัฐสนับสนุนงบประมาณให้ท้องถิ่นโดยเทศบาลเมืองเกาะสมุย ปรับปรุงสิ่งก่อสร้างและอุปกรณ์ต่างๆ ที่หน่วยงานส่วนกลางก่อสร้างไว้แล้วให้ใช้งานได้เต็มที่และเกิดประโยชน์สูงสุด แล้วให้เอกชนร่วมดำเนินการในรูปแบบ Public Private Partnership ในอนาคต โดย
         1.ปรับปรุงแหล่งน้ำและระบบน้ำเดิมเช่นขุดลอกยกระดับขอบสระระบบรวบรวมน้ำ ปรับปรุงซ่อมแซมฝายพร้อมระบบผลิตน้ำประปาถนนฯลฯโดยไม่ต้องรอการก่อสร้างแหล่งน้ำใหม่ที่ต้องใช้เวลา และ/หรืองบประมาณสูงมากให้เป็นระบบน้ำเป็นระบบ Water Grid ที่สอดคล้องกับระบบการคมนาคมและการขนส่งอื่นๆ ด้วย
          2.ดำเนินการก่อสร้างระบบปรับปรุงคุณภาพน้ำเพื่อรองรับการปรับปรุงซ่อมแซมระบบบำบัดน้ำเสียในอนาคต

สถานที่ดำเนินการ
          พื้นที่เขตเทศบาลเมืองเกาะสมุย

งบประมาณ ได้รับอนุมัติให้ดำเนินการภายใต้แผนปฎิบัติการไทยเข้มแข็ง 2554
          1.โครงการจัดการน้ำอำเภอเกาะสมุยแบบบูรณาการและยั่งยืน งบปรมาณ 753,653,300 บาท ประกอบด้วย
             1.1 พรุหน้าเมือง (งานขุดลอก,ยกระดับขอบสระ,ระบบรวบรวมน้ำ ฯลฯ)
             1.2 ปรับปรุงบซ่อมแซมฝาย 8 ฝาย พร้อมระบบผลิตน้ำประปา 2 แห่ง ให้บริการแก่ชุมชน ได้แก่
                             - งานปรับปรุงอาคารอัดน้ำคลองจระเข้ 1
                             - งานปรับปรุงอาคารอัดน้ำคลองจระเข้ 2
                             - งานปรับปรุงฝายคลองหลังไผ่
                             - งานปรับปรุงฝายคลองบางน้ำจืด
                               - งานปรับปรุงฝายวังหินลาด
                               - งานปรับปรุงฝายคลองลิปะน้อย                   
                               - งานปรับปรุงฝายคลองแม่น้ำ
                               - งานปรับปรุงฝายคลองท่าสุก
                               - งานปรับปรุงฝายคลองท่าสุก
                               - งานระบบผลิตน้ำประปาพร้อมวางท่อ
               1.3 พรุเฉวง โดยดำเนินการ
                               - พัฒนาคลองเฉวง
                                - รวบรวมน้ำจากบริเวณน้ำท่วมถนนสายรอบเกาะลงสู่ถนนหาดงาม
                                - บริหารจัดการและขุดลอกคลองในบริเวณชุมชนเฉวง (คลองซิตี้,คลองหมวก)
                                - ปรับปรุงถนนคร่อมคลองเฉวงพร้อมก่อสร้างท่อรับน้ำ
                                - ปรับปรุงประตูน้ำระบายน้ำเสียพร้อมบ่อพัก (แยกจากท่อระบายน้ำฝน)
                                - ปรับปรุงระบบคุณภาพน้ำ 3 แห่ง
                                - ขุดลอกและปรับปรุงภูมิทัศน์รอบพรุเฉวง
          2.ว่าจ้างที่ปรึกษาควบคุมการก่อสร้างงบประมาณ 20,725,500 บาท
          3.การจัดการทำระบบสารสนเทศเพื่อบริหารจัดการน้ำพื้นที่อำเภอเกาะสมุย งบประมาณ 11,830,000 บาท
          4.การรับฟังความคิดเห็นของประชาชน (ฝ่ายประชาสัมพันธ์) 2,450,000 บาท
                            
ผู้รับผิดชอบโครงการ
          กองช่าง เทศบาลเมืองเกาะสมุย   

 

ผลที่คาดว่าจะได้รับ
           เมื่อโครงการแล้วเสร็จจะทำให้เกาะสมุยมีน้ำเพียงพอต่อการบริโภคตลอดปี แก้ไขปัญหาน้ำท่วมอันเนื่องมาจากน้ำป่าไหลหลาก มีระบบจัดการน้ำที่ดีและมีประสิทธิภาพ